Lục địa đen thương mến (1)

Lục địa đen thương mến (1)

Tình cờ gặp bài này tại:http://my.opera.com/dodoanhoang/blog/2013/12/21/luc-dia-den-thuong-men; lúc 1:17 PM 12/30/2013

Bài khá dài và ... hay! Mình chia thành 3 bài ngắn. Bài (1) này chấm dứt ở cuối phần "Ký ức về những người bạn da đen tận tụy".

Nhật ký ở Lục Địa Đen

Bài và ảnh Đỗ Doãn Hoàng

Khi được Tổ chức Bảo tồn tê giác (Rhino Foundation) Nam Phi và Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên Việt Nam (ENV) chọn là nhà báo duy nhất của Việt Nam được mời xuyên rừng Châu Phi để điều tra về tình trạng săn bắn, buôn bán, sử dụng trái phép sừng tê giác (mà Việt Nam là một trong 3 quốc gia “nóng” nhất thế giới), tôi đã chạy ù sang trụ sở ENV: “Nếu phải nộp 80 triệu để đi chuyến này, có khi tôi cũng sẵn sàng đấy”. Bởi vì tôi đã “ngắm hàng” từ lâu, giá đi tour “cưỡi ngựa xem hoa” đến Mũi Hảo Vọng (Cape Town) đã 76 triệu. Mà đi du lịch “chuồn chuồn đạp nước” thế làm gì có chuyện được các chuyên gia hàng đầu giúp đỡ, mượn cả trực thăng, ngủ cả trong rừng rậm để tận mắt nhìn các đàn hoang thú đẹp như xứ sở thánh thần, rồi lại… phải thấy cả cảnh bắn giết chúng cực kỳ tàn độc nữa.

Hươu cao cổ trong đồng cỏ

Tôi, danh hài Xuân Bắc và Running Girl ở Hồng Kong

Đoàn có thêm anh bạn “danh hài” Xuân Bắc, cái gã Tết năm nào cũng đóng Nam Tào hay Bắc Đẩu gì đó trên tivi (Táo quân). Lại có Phó Chủ nhiệm một ủy ban của Quốc hội Việt Nam. Có Thượng tá, Phó trưởng phòng Cảnh sát Môi trường, Công an Hà Nội. Tiện quá, điều tra hiện trường rồi phỏng vấn các bác ấy luôn. Ai đó bảo: nhiều người cứ len lén hoặc công khai khoe giàu khoe giỏi qua nhà lầu xe hơi, ấu trĩ quá. Bạn tôi đi vòng quanh thế giới, lúc rượu vào hứng chí, chỉ thò ra cuốn hộ chiếu có bao nhiêu là “dấu triện” của các quốc gia, các vùng lãnh thổ. Thế là giàu nhất. Và là sướng nhất. Theo cách tính vô cùng nhân văn đó, thì tôi cũng hơi bị giàu. Tuy nhiên, từ trước khi đi Nam Phi và cả sau khi trở về, tôi càng nghiệm ra sâu sắc: chưa từng có lần xuất ngoại nào ám ảnh tôi như hơn chục ngày trong lòng Lục Địa Đen ấy. Có tiền không mua được. Xuân Bắc hò hét, rít lên ở cái nơi lẽ ra phải để cho muông thú nó ngủ, hoặc đừng cho dã thú nó cáu xông vào ăn thịt (thành thử bị mắng suốt), rằng: “Sướng quá. Cảnh đẹp như cổ tích, muôn vật sum vầy như chốn thiên đường. Tôi nghĩ, giấc mơ về một nơi thần thánh nhất của bọn mình, cũng chỉ đẹp đến vậy mà thôi, ông ạ”.

Đi từ một lục địa lớn sang một lục địa lớn và xa như Châu Phi, dĩ nhiên phải bay. Bay qua Hồng Kong, vì không thể bay thẳng từ Việt Nam. Hơn 2 tiếng từ Nội Bài sang Hồng Kong và gần 15 tiếng sang Johannasburg, Thủ đô Nam Phi. Hồng Kong rất đẹp, nhưng dường như họ đón tiếp khách hơi vụng về. Nửa đêm hạ cánh, một mỹ nhân mặc đồ đỏ xuất hiện, tay cầm tờ giấy giơ lên tìm đối tác. Trông nàng như đang trong lễ đăng quang hoa hậu. Dẫu ngái ngủ tôi vẫn có cảm giác ấy. Răng trắng, má hồng, vận đồ đỏ “cô áo đỏ chứng tỏ… bạn anh”. Nhìn kỹ thì tôi có hơi hoa mắt, nhưng nàng quả là rất giống nữ nhân vật trong phim chưởng Hồng Kong mà hồi mới lớn ngày nào thanh niên xóm tôi cũng tụ bạ đi xem nhờ ở các nhà giàu, có vi-đê-ô. Rồi côn gậy, dao kiếm, học võ nghệ “chưởng” nhau tùm lum, có dăm vụ còn đầu rơi máu chảy. “Chưởng” đầu tiên của nàng là chạy. Ôi, còn có 4 phút nữa là tàu bay cất cánh sang Châu Phi: chuyến sắp đi họ bay đúng giờ. Chuyến chúng tôi vừa hạ cánh nó cán đích hơi chậm. Máy móc nó vô tình, thành thử phải chạy thục mạng. Running girl (lúc đó đang hot với chuyện “running man Việt Nam” được đội bóng bên Tây mời sang du hí, nên chúng tôi bèn nhại gọi nàng thế). Nàng áo đỏ, giày cao gót mà chạy ác lắm. Mũi giày đâm phầm phập vào thảm đỏ phi trường. Cô chuyên viên kiêm phiên dịch của ENV chạy bay cả áo ngoài, áo trong chỉ lơ thơ như yếm đào. Tôi là dân chạy có nghề, cũng đứt hơi. Lúc ấy, tôi đã văng câu gì đó chưa hẳn tục lắm vì thấy các xe ô tô điện hiện đại cứ lượn trước mũi mình với duy nhất một ông hoặc một bà đi rong ngạo nghễ. Sao không gọi loa cứu những vị khách vô tội bị bắt biến thành running girl và running man bằng cách trưng dụng cái xe điện đi rong kia? Xuân Bắc cũng lại văng tục. Tôi vốn ích kỷ nên cũng chả sợ lắm. Vì có nhỡ chuyến máy bay cũng là do lỗi hệ thống, chưa chắc đã mất thêm tiền, nếu mất thêm tiền cũng chẳng phải tiền ở túi tôi. Vả lại, tôi chạy mà không kịp thì đoàn tôi chắc chắn không ai kịp nổi. Thử hỏi tôi không bị muộn giờ bay, mà sang Lục Địa Đen một mình thì làm được cái gì. Thì cùng ở lại cho vui.

Ký ức đẹp về những người bạn da đen tận tụy

Tàu bay đi Châu Phi hương vị nó rất khác với việc vù sang những lục địa còn lại. Tiếp viên toàn những bà béo và đen, già cỡ đã lên bà ngoại từ lẩu lâu. Họ cười hồn nhiên, họ để lại trong chúng tôi những kỷ niệm đẹp vì họ tin chắc là mình đẹp và đáng yêu (tôi nghĩ vậy). Họ béo đến mức, lúc bước đi, người họ gần kín hết cái lối giữa hai hàng ghế. Lợi đỏ, lòng bàn tay đỏ, vì da đen quá nên có cảm giác răng họ trắng quá thể so với thực tế. Nhiều mợ tóc xoăn tít nữa. Họ có thể hào phóng ôm hôn bạn đến nghẹt thở. Xuân Bắc vừa nhâm nhi bia miễn phí trên đỉnh trời, vừa bóp méo xẹo cái vỏ lon bia, thì thầm: ông nhìn này, cái mông họ, to và nhô ra đến mức, ta có thể để cốc bia lên đó, còn họ cứ núng nính đi mà ly bia không đổ… Chợt nghĩ về các em tiếp viên hàng không đỏng đảnh, trẻ trung mà hay cáu kỉnh tinh tướng ở VietNamAirline. Có nhất thiết phải đem gái được coi là đẹp đi làm bưng bê lau dọn trên một hành trình mệt mỏi như vậy không nhỉ? Để làm gì cơ chứ? Mà làm cái việc giản dị ấy sao lại hành xử kênh kiêu, chả giản dị tí nào?

15 tiếng bay trên trời. Ngủ, ăn, uống, vệ sinh, đánh răng hai lần trước và sau khi ngủ, “con chim sắt” vẫn đang bay. Bay từ ngày hôm trước sang ngày hôm sau. Đôi lúc miệng bư bứ nước bọt khi ngủ dậy, có kẻ mũi dãi lòng thòng nằm ngoẹo đầu trên ghế. Lúc ấy, nhìn các bà ngoại to béo đáng yêu hơn các em (có vẻ) xinh đẹp làm tiếp viên kia nhiều. Những chuyến bay mệt mỏi và hoang mang. Giá mà họ làm cái ghế tàu bay có thể ngả ra như ghế ô tô, để ngủ. Nếu không có các đôi giày thối, chắc chắn tôi đã nằm dưới gậm ghế để duỗi thẳng cẳng ngủ cho sướng xác rồi. Tôi chân ngắn thì vẫn còn đỡ, bạn tôi – Douglas Henrry, người Mỹ, cao 1m92, anh ngủ ngồi trong không gian không cựa được, không duỗi chân nổi, phải nói là hơn cực hình.

Tỉnh thức mơ màng trong khối sắt thép khổng lồ bay cô đơn trong vô thủy vô chung của bầu trời thế, tôi thường nghĩ rất nhiều. Con người nhỏ bé và đáng hoang mang trước vô cùng thiên địa. Nhưng con người cũng làm nên những điều thần thánh như chính các chuyến bay suốt 15 tiếng trên giời kiểu này. Nam Phi được mệnh danh là một nơi “sáng” nhất, như một Châu Âu trong lòng Lục Địa Đen. Theo thói quen, tôi đi tìm những khoang trống để ngủ. Các bạn “thần thánh” cùng tôi nằm đây. Họ đen đến mức, trong ánh đèn lom dom, tôi đã suýt đè lên một ông khi ông ấy mặc áo đen nằm trên 2 cái ghế trống (biến nó thành giường). Anh ta đen đến mức, ngay cả khi điện sáng lên rồi, tôi nhìn sang mà không phân biệt được anh ta với cái bóng của anh ta trên vách. Đâu là bóng, đâu là người? Có anh mặc áo trắng, tôi nhìn thoáng, cứ ngỡ một cái áo “cụt đầu” đang di chuyển, toàn bộ da thịt hở ra của anh ta lẫn vào bóng tối lờ mờ.

Những ngày ở khách sạn sinh thái giữa rừng Kruger rộng 2 triệu héc-ta, tôi gắn bó thân thiết với một ông đầu bếp da đen, bóng nhẫy, nụ cười hiền như cây cỏ. Ông luôn chờ mọi phản ứng của tôi để có thể giúp đỡ, hễ tôi ngửa mặt hoặc liếc mắt cần cái gì là ông đã có mặt. Những buổi rỗi dãi, ông dẫn tôi đi dạo, như một vị lão trưởng cần mẫn nhất. Càng nhìn, tôi càng thấy ông giống một con người bí ẩn giữ kho báu vàng bạc của hải tặc nào đó trên hoang đảo mà tôi từng xem phim hay tưởng tượng ra. Ông rất bí ẩn. Ông gọi tôi là con, và bảo đời ông chưa bao giờ đi đâu xa khỏi quê mình quá 100km. “Ta như cái cây, như con thú ở cánh rừng này thôi. Nếu quý ta, con hãy về Kruger thăm ta”. Rồi các chàng phục vụ phòng, họ đen nhoáy, đứng như tượng đồng đen ở mọi góc tường, góc cầu thang, góc sảnh khách sạn. Bất cứ động thái cần giúp đỡ nào của bạn, hoặc đơn giản bạn chỉ mở cửa phòng, lập tức họ có mặt và: “Sorry, can I help you?”. Đôi khi tôi thấy khó chịu. Có lúc Xuân Bắc cáu kỉnh, “tôi đếch giữ được đĩa thức ăn cho ông, vì nó cứ thấy ông đứng dậy là nó đi thu đĩa đã dùng để cất. Nó có biết ông đi chụp ảnh đâu, tưởng ông ăn xong, quẳng đĩa “bẩn” đó rồi đi lấy thức ăn mới. Tôi ngăn được 3 thằng, thằng thứ 4, tôi đang buôn dưa lê thì nó lấy mất”. Sự tận tụy, sự nhân hậu của những người da đen nơi này là một ký ức đẹp trong tôi. Thậm chí họ biết tôi và Bắc muốn chụp bộ ảnh hai thằng da vàng (quá trắng so với họ) giữa hàng chục gương mặt, hàng chục bàn tay giơ lên trời đen kịt, đỏ quạch, họ cũng hồn nhiên làm diễn viên. Có khi nằm bò ra sàn cùng chúng tôi để diễn. Lúc đầu tôi cứ sợ họ mặc cảm. Sau này, mỗi lần xem lại những bức ảnh “mình chưa bao giờ trắng thế” giữa một “rừng bè bạn” Lục Địa Đen, tôi luôn cảm thấy xúc động

Lại nói chuyện trên tàu bay. Lắm lúc tỉnh dậy, tôi còn hoang mang: ôi, bình minh Châu Phi đây rồi. Con chim sắt bay được 13 tiếng rồi, mà nó không nghỉ cho đỡ nóng máy, không tiếp thêm xăng cộ gì cả. Nhỡ con người hoặc máy móc có một cái lỗi nào mà Trời, Phật, Tiên, Thánh, Tổ Tiên tôi không “bảo kê” nổi, thì tan tành xác pháo chứ còn gì nữa. Tôi hỏi bà tiếp viên da đen, này: có dừng lại lấy thêm xăng không, bà cười há há. Không nói gì. Chắc biết tôi vừa đánh răng rửa mặt, nên bà chỉ thơm vào má tôi như mẹ thơm con.

Những con số và hình ảnh tự hào “trưng bày” trong mỗi cái toa lét!

(Xem tiếp ở bài (2)

Copy từ blog opera của Nguyễn Doãn Hoàng