Câu hỏi chưa có lời đáp

Câu hỏi chưa có lời đáp

Copy từ http://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/cau-hoi-chua-co-loi-dap-20150427230652198.htm ,đăng ngày 27/04/15, mục .

Với nền nông nghiệp nước ta, với người nông dân, câu hỏi “trồng cây gì, nuôi con gì” đã được những người có trách nhiệm nêu ra từ rất lâu nhưng mấy chục năm qua, câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ.

Điệp khúc buồn “được mùa mất giá” vẫn ám ảnh nông dân. Họ như người mù, mò mẫm tự tìm câu trả lời hóc búa này bằng các phép thử đúng/sai nhưng vẫn chưa tìm ra đáp số. Hết dưa hấu Quảng Nam dội chợ, hành tím Vĩnh Châu (Sóc Trăng) giá rẻ hơn bèo đến hành tây, củ dền Đà Lạt chỉ 500 đồng/kg. Trong cái ma trận phép thử đó, nông dân Quảng Ngãi gặp may khi trúng đậm giá ớt gần 40.000 đồng/kg... Điều đáng nói, việc “trúng giá” này nhờ vào thị trường Trung Quốc.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong 10 thị trường xuất khẩu rau quả chính của Việt Nam, Trung Quốc dẫn đầu, chiếm 28,6% thị phần; tiếp theo là Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ. Tuy nhiên, thị trường này thiếu ổn định, tính may nhờ rủi chịu rất cao. Việc dưa hấu Việt Nam rớt giá thê thảm vừa qua cũng từ thị trường Trung Quốc khi mà chỉ có hơn chục thương lái của họ cũng đủ sức chi phối gần như hoàn toàn thị trường dưa hấu Việt Nam.

Hành tím Vĩnh Châu (Sóc Trăng) cũng là một bài học về thị trường quá hạn hẹp. Với 6.500 ha, sản lượng hơn 130.000 tấn/vụ, hơn 80% lượng hành tím Vĩnh Châu đều xuất khẩu qua Indonesia, nay thị trường này không ăn hàng nữa khiến nông dân “chết đứng”! Thanh long từng chịu số phận dội chợ vì thị trường Trung Quốc trở chứng.

Vậy mà diện tích thanh long Bình Thuận ngày càng tăng đến chóng mặt, đó là chưa kể diện tích ở đồng bằng sông Cửu Long.

Một đất nước nông nghiệp như Việt Nam mà năm 2014, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng rau quả chỉ đạt gần 1,5 tỉ USD là quá khiêm tốn. Hoa quả Việt Nam đã có mặt tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ nhưng thị trường xuất khẩu vẫn thiếu định hướng và rất bấp bênh. Đó là lý do khiến nông dân và ngay cả nhà nước cũng chưa thể trả lời nổi một cách chính xác câu hỏi trồng cây gì, nuôi con gì!

Làm chủ được thị trường xuất khẩu là vấn đề lớn mà Việt Nam chưa làm được. Ví dụ Việt Nam đứng thứ nhất, thứ nhì về xuất khẩu gạo; đứng đầu về xuất khẩu hồ tiêu; thứ 4 về xuất khẩu cao su nhưng đâu có chi phối được giá các mặt hàng này. Nguyên nhân vì chúng ta lệ thuộc vào một vài thị trường, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, nên bị chèn ép là điều dễ hiểu.

Xuất thô là một vấn đề yếu kém nhất trong chiến lược xuất khẩu của Việt Nam không chỉ ở khoáng sản, cây công nghiệp mà còn cả hoa quả. Dưa hấu, xoài, nhãn, chôm chôm, hành, tỏi, ớt... đều có thể chế biến nhưng công nghiệp chế biến của ta chưa đủ mạnh để có những sản phẩm giá trị gia tăng.

Một khi còn xuất thô, chưa làm chủ được thị trường thì câu hỏi “trồng cây gì, nuôi con gì” chưa thể trả lời được kéo theo nỗi khổ “được mùa mất giá” như một điệp khúc buồn đeo bám người nông dân…

Lưu Nhi Dũ